W ostatnich latach niemieckie rozporządzenie w sprawie substancji niebezpiecznych (GefStoffV) było kilkakrotnie dostosowywane w celu dalszego wzmocnienia ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników podczas obchodzenia się z substancjami niebezpiecznymi oraz w celu wdrożenia wymogów europejskich. Pracodawcy są teraz zobowiązani do podjęcia jeszcze bardziej rygorystycznych środków ochronnych. Istnieją dodatkowe wymagania dotyczące oceny ryzyka, szczególnie w przypadku substancji rakotwórczych, mutagennych i działających szkodliwie na rozrodczość.
Azbest znajduje się w centrum zmian w GefStoffV, ponieważ udowodniono, że jest on rakotwórczy i stwarza zagrożenie dla zdrowia nawet przy niskim poziomie narażenia
Rada Federalna Niemiec zatwierdziła w październiku 2024 r. zmianę w tym rozporządzeniu. Wzmocnienie odpowiedzialności właścicieli budynków w poszukiwaniu substancji niebezpiecznych, czego domagały się stowarzyszenia rzemieślnicze i budowlane, nie otrzymało większości głosów.
Zgodnie z tym w przyszłości właściciele budynków chcący przeprowadzić remont będą zobowiązani do przekazania wszelkich posiadanych informacji na temat historii budowy lub użytkowania, jeżeli chodzi o ewentualne substancje niebezpieczne. Jeżeli jednak nie ma informacji o azbeście dotyczącej (wcześniejszej) budowy lub remontu budynku, właściciel budynku nie powinien być zobowiązany do przeprowadzenia odpowiednich badań.
Branża budowlana zareagowała z rozczarowaniem, ponieważ zgodnie z nowym rozporządzeniem firmy budowlane mają następujący obowiązek: rozpoczynając remont, same muszą sprawdzić budynek pod kątem obecności azbestu. Jeśli w renowację zaangażowanych jest kilka branż, każda firma musi zlecić własną kontrolę swojego obszaru.
W Niemczech od 1993 roku obowiązuje zakaz produkcji, wprowadzania do obrotu azbestu i materiałów zawierających azbest zgodnie z rozporządzeniem w sprawie substancji niebezpiecznych. W latach 1994-1996 istniały różne okresy przejściowe dotyczące zakazów stosowania azbestu, tak że właściwości wolne od azbestu można zakładać dopiero od 1996 r. Zakaz ten obowiązuje również na poziomie europejskim od 2005 roku. W przypadku czynności, podczas których pracownicy mogą być narażeni na działanie azbestu (prace rozbiórkowe i remontowe, przeładunek surowców mineralnych), należy zastosować środki o najwyższym stopniu ochrony zgodnie z rozporządzeniem w sprawie substancji niebezpiecznych.
Uwzględnia się prace z azbestem, który może jeszcze w znacznym stopniu wystąpić w trakcie remontu lub sanacji starych budynków. Pomimo krajowego zakazu stosowania azbestu, który wszedł w życie 31 października 1993, instytucje ubezpieczeń wypadkowych w dalszym ciągu odnotowują dużą liczbę chorób zawodowych i zgonów związanych z azbestem. W ostatniej dekadzie odnotowano ponad 30.000 potwierdzeń chorób wywołanych azbestem i ponad 16.000 zgonów
Szacuje się, że w Niemczech umiera ok. 1500 osób na choroby związane z azbestem, wielu pośród nich jest rzemieślników, ale jeszcze częściej to właściciele budynków, którzy sami przeprowadzają remont. Tutaj mówimy tylko o tych, które zostały uznane za chorobę zawodową. Oznacza to, że liczba niezgłoszonych przypadków jest wielokrotnie większa i szacuje się ją na ok. 15 tysięcy
Azbest znajduje się nie tylko w płytkach eternitowych, ale także w szpachlówkach okiennych, klejach do płytek i dywanów, rurach, tynku i jastrychu.
Co roku w UE umiera 70.000 osób na choroby spowodowane azbestem (azbestoza, nowotwory) (osha.europe.eu).
Mało wiadomo, że liczby te nie spadają od lat, jak wielu oczekiwało po wprowadzeniu zakazu w latach 90. XX wieku. Liczby te wciąż rosną i w najbliższej perspektywie nie należy spodziewać się odwrotnego rozwoju sytuacji.
Niemniej jednak azbest pozostaje tematem szeroko dyskutowanym, ponieważ poważne choroby zawodowe spowodowane azbestem często ujawniają się dopiero po bardzo długim czasie. Obecnie nadal istnieje ryzyko narażenia na pył azbestowy, głównie podczas prac rozbiórkowych i remontowych.
Podsumowując: W przyszłości właściciele budynków / zleceniodawcy będą musieli jedynie informować przedsiębiorstwa rzemieślnicze, w którym roku został ich dom wybudowany, oraz wszelkie inne dostępne informacje – rzemieślnicy powinni wtedy wykorzystać swoją specjalistyczną wiedzę do oceny, czy w budynku możliwe było zastosowanie materiałów budowlanych zawierające azbest.
Nowelizacja rozporządzenia w sprawie substancji niebezpiecznych stanowi wyzwanie dla (również zagranicznych) firm, ponieważ niesie ze sobą wiele nowych wymagań, które często wymagają skomplikowanych dostosowań.
© Daria Mak-Walther / DAMA Project Management Central and Eastern Europe
Zdjęcie wygenerowane przez AI
